Een groeiende ergernis bij het aanhoren van nieuws- en weerberichten is de gewoonte om de volgende soort uitspraken te doen:
“De temperatuur morgen is 17 graden, ca. 7 graden meer dan normaal.” (nadruk van mij)
Wat is in hemelsnaam normaal? Is het normaal dat de temperatuur altijd gemiddeld is? Is iemand met een IQ van 140 abnormaal? (gezien het feit dat een IQ van 100 een standaard definitie is van de gemiddelde intelligentie). Zou het “normaal” zijn als iedereen een IQ van 100 had?
Er zijn taalontwikkelingen waar ik soms met moeite echt kritiek op kan hebben. Een voorbeeld is het verschil tussen “hen” en “hun”. Maar het gebruik van het woord “normaal” waar “gemiddeld” bedoeld is, is doodgewoon fout.
Het gemiddelde is niet “normaal”. Ook bij een Normaalverdeling is het niet normaal als alle waarden rond de piek zouden zitten – het zou dan immers geen normaalverdeling meer zijn maar een Uniforme distributie met slechts één waarde. Hoewel theoretisch een normaalverdeling met een variantie van 0 daarmee zou overeenkomen…
Niet zo heel lang geleden leerde ik het volgende spreekwoord kennen:
“Een wiskundige die niet kan zwemmen stapt niet in water van gemiddeld 10cm diep.”
Vond hem wel leuk en sluit hier precies op aan.
Aan de andere kant, taal wordt ook gevormd doordat de ”foute” spreekvormen worden geintegreerd. Als Nederlands vanaf het begin juist werd gehouden, puriteins dus, hadden we nu een andere taal gehad dan euh, laten we zeggen in de 16e eeuw.
Sterker nog, dan zou die taal ”fout” zijn ten op zichte van de onze nu en omgekeerd.
Wel en ook.
tuurlijk, taal is voortdurend in beweging, en mijn artikel is ook niet bedoeld als “taalkritiek”. Het gaat mij om de relatie van mensen met hun omgeving, en op basis van een verkeerd begrijpen van statistiek ontstaan van verkeerde verwachtingen. Zo zag ik laatst in een wachtkamer van een dokter de volgende tekst op een poster over preventief borstkanker onderzoek: “het doen van dit onderzoek kan de kans op genezing vergroten”. Dit is geen nieuwspraak, maar onzin.